غرب از منظر نخبگان ایرانی در عصر ناصرالدین شاه

جریان روشنفکری ایران در عصر ناصرالدین شاه به عنوان یک مجموعه فرهنگی، سیاسی حول محور زمینه سازی برای سیطر? فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غرب زدگی شبه مدرن و تحکیم بنیان های نفوذ و پشتوانه های تئوریک گسترش یافته است. در این جریان گروه های مختلف اجتماعی با منشاءهای طبقاتی متفاوت و پیشینه های تاریخی متنوع وجود دارند،در جمع اعضای این جریان می توان از طیفی از درباریان و دولتمردان قاجاری و سرمایه داران وابسته نوظهور، روزنامه نگاران، رمان نویسان، شاعران ناسیونالیسم وجود دارند. روشنفکران طبقه ای نوپا در عرصه ی گفتمان های فرهنگی و سیاسی در جامعه ایران در عصر ناصرالدین شاه بودند، اینان نوعاً تجددخواه و طالب تغییرات اساسی در ساختار سیاسی و اجتماعی حاکم بر ایران بودند. روشنفکران عصر ناصری استبداد سلطنتی را دشمن آزادی، برابری و برادری و جزم اندیشی مذهبی را مخالف طبیعی تفکر عقلانی و علمی و امپریالیسم خارجی را استعمارگر سیری ناپذیر کشورهای عقب مانده ای مثل ایران می دانستند و در کلام و شعارهای خود از ان بیزاری می-جستند آنان به دنبال آموزش به سبک غربی و جایگزینی آن با شکل سنتی آن بودند. طبق? روشنفکر مشروطیت، سکولاریزم و ناسیونالیسم را سه ابزار کلیدی برای ساختن جامعه ای نوین، قدرتمند و توسعه-یافته به شمار می آوردند. و روشنفکران دینی این عصر علاوه بر این ابزار، ابزارهای دیگری هم، مانند سنت گرایی و دین گرایی را برای رسیدن به پیشرفت را بهترین راه درمان می دیدند.